انتخاب رشته تحصیلی برای دانش آموزان پایه متوسطه یکی از اهداف مهم نظام آموزشی است. این انتخاب با توجه به علایق و توانایی های دانش آموزان و دیگر شرایط صورت می گیرد. هدایت تحصیلی پایه نهم میتواند با کمک خانواده، معلمان و مشاوران کاملا مناسب انجام شود. این فرآیند در چند سال اخیر برای هدایت دانش آموزان و براساس نیازهای کشور اجرا میشود. انتخاب رشته مناسب و شناخت شخصیتی خود، میتواند بر آینده شغلی شما تاثیر بگذارد. این فرآیند براساس امتیاز دانش آموزان در آزمونهای مشاوره ای و سوابق تحصیلی آنها صورت میگیرد.
ضرورت و اهمیت هدایت تحصیلی پایه نهم
هدایت تحصیلی پایه نهم اولین تصمیم گیری مهم در زندگی یک نوجوان است که آینده شغلی و تحصیلی وی را شکل خواهد داد. تصمیمی که اگر با مشورت انجام نشود میتواند آینده وی را به خطر بیاندازد. در نظام آموزش و پرورش ایران دانش آموزان 2 مرتبه انتخاب رشته انجام میدهند:
انتخاب رشته نهم : دانش آموزان نهمی برای ورود به دبیرستان باید پس از امتحانات پایانی خرداد، انتخاب رشته کنند. نام دیگر انتخاب رشته نهم به دهم، هدایت تحصیلی است.
انتخاب رشته کنکور : دانش آموزان پس از گذران 12 سال تحصیل در مدرسه و شرکت در کنکور انتخاب میکنند که در دانشگاه چه رشته را بخوانند.
اهداف هدایت تحصیلی از نظر آموزش و پرورش
از اهداف هدایت تحصیلی میتوان به تعادل میان برنامههای آموزشی و اهداف خود دانشآموزان اشاره کرد. تشخیص تواناییهای فردی دانشآموز در انتخاب رشته مناسب هر فرد موثر است. هدایت تحصیلی مناسب و صحیح باعث ایجاد عدالت در آموزش و تقسیم درست امکانات آموزشی در سراسر کشور میشود.
4 آیتم هدایت تحصیلی
بهمنظور رسیدن به هدایت تحصیلی پایه نهم باید 4 ملاک مهم را در نظر گرفت که در ادامه ملاک های هدایت تحصیلی به طور خلاصه به هر یک اشاره میشود
تراز تحصیلی (سوابق تحصیلی) چیست؟
برای ورود به رشته موردنظر خود، دانش آموزان در ابتدا باید حداقل نمرات را در دروس اختصاصی پایانی نوبت دوم کسب کنند. درصورت عدم دریافت حداقل امتیاز در پایه های متوسطه اول، دیگر معیارهای هدایت تحصیلی در تنظیم فرمهای هدایت تحصیلی تاثیری نخواهد داشت. نمرات دانش آموز در این پایه ها با درنظر گرفتن ضریب دروس رشته های مختلف ۳۵ امتیاز دارد.
آزمون سایت همگام چیست؟ نمره مشاور برای هدایت تحصیلی
بررسی های روانشناسی برای دانش آموز ۶۵ امتیاز دارد. دانش آموزان باید از طریق مراجعه به سایت هنگام به نشانی اینترنتی hamgam.medu.ir و پر کردن چند فرم به صورت مجازی برگه های موردنیاز را دریافت کنند. با توجه به اهداف و اولویت های دانش آموزان این فرم های نظرسنجی تکمیل میشود که شامل ۱۰ امتیاز است.
در آزمون های مشاوره ای هدایت تحصیلی پایه نهم در ۳ سال اول متوسطه آزمون استعداد، رغبت، شخصیت و ارزشه ای تحصیلی شغلی دانشآموز برگزار می شود. هر یک آزمونها دارای 5 امتیاز است. در آخر فرم نظرسنجی مشاوران قرار دارد که دارای ۱۰ امتیاز است. مجموع این امتیازات در فرمی دیگر محاسبه میشود.
نمرات معلمین برای هدایت تحصیلی
نظرسنجی دیگری نیز انجام میشود که برای دبیران متوسطه اول است. نتیجه این فرم نیز ۱۰ امتیاز دارد.
نمره والدین برای هدایت تحصیلی
والدین نیز باید یک فرم نظرسنجی را پر کرده و نظر خود را درمورد انتخاب رشته فرزندان خود بیان کنند که دارای ۵ امتیاز است.
انتخاب رشته با توجه به هدایت تحصیلی پایه نهم
پس از تهیه نمونه برگه های تحصیلی توسط دانش آموزان، والدین، معلمان و مشاوران، دانش آموزان باید فرم های مورد نظر را برای انتخاب نهایی رشته مورد علاقه خود از سایت همگام تهیه و تکمیل کنند. دانش آموزان باید در زمان مشخص شده به سایت همگام مراجعه کرده و با استفاده از کد ملی و رمز ورود وارد صفحه شخصی خود شوند. سپس باید در قسمت هدایت تحصیلی فرمهای موردنظر را پر کنند. در آخر دانش آموزان پس از تکمیل فرم رسید انتخاب رشته خود را دریافت میکنند.
معرفی رشته ها برای هدایت تحصیلی
۱- رشته های نظری
الف) تجربی ب)ریاضی ج) انسانی
۲- رشته های فنی حرفه ای
الف) هنر ب)صنعت ج)خدمات د)خدمات
۳- رشته های کارودانش
الف) هنر ب)صنعت ج)خدمات د)خدمات
۴- معارف و علوم اسلامی
۵- رشته های خاص:
مثل افسری و خلبانی
اعلام نتایج هدایت تحصیلی
نتیجه برگه هدایت تحصیلی پایه نهم با اعلام نتیجه امتحانات خرداد و شهریور صادر میشود و سپس توسط مسئول ثبت نمرات، مدیر مدرسه و مشاوران تا اواسط تیر در اختیار همه دانش آموزان قرار خواهد گرفت. نتایج سوابق تحصیلی و رسیدگیهای روانشناسی در فرم ۶ و ۷ از سایت همگام منتشر خواهد شد اما هنوز زمان مشخصی برای آن تعیین نشده است. در فرم شماره ۶ که شامل سوابق تحصیلی و مشاورهای است، نمرات از ۱۰۰ محاسبه میشود. این نوع فرم بیشتر برای توصیه تحصیلی ارائه میگردد.
فرم شماره ۷ که فرم آخر است، براساس ظرفیت منطقه و سوابق تحصیلی دانش آموزان تهیه میشود. ضریب درس های پایه هفتم و هشتم ۱ و پایه نهم ۳ است. بنابراین نمرات آخرین پایه دوره متوسطه اول بیشترین تاثیر را خواهد داشت. اولویت بندی رشته در فرم شماره ۷ تنها براساس عملکرد و ظرفیت صورت میگیرد که با حروفی مانند «الف» و «ب» مشخص شده است.
منظور از «الف» در این فرم این است که دانش آموز بدون در نظر داشتن ظرفیت منطقه میتواند با کسب حداقل نمره در رشته مورد نظر ثبت نام کند. اولویت «ب» به این معنی است که با توجه به میزان ظرفیت منطقه، دانش آموزانی که نمره بالایی کسب کردهاند، برابر با ظزفیت اعلامی میتوانند ثبت نام کنند. در صورتی که دانش آموزان گروه «الف» انصراف دهند، دانشآموزان با اولویت «ب» میتوانند به جای آنها ثبت نام کنند.
آزمون جبرانی هدایت تحصیلی پایه نهم
درصورتی که گروهی از دانش آموزان نتوانسته باشد حدنصاب نمره را در هر یک از رشته های مختلف کسب کنند، میتوانند از طریق تکمیل فرم درخواست تعیین رشته مجدد در آزمون جبرانی که در شهریور ماه برگزار میشود، شرکت کنند. توجه داشته باشید که حد نصاب هر یک از رشته ها، به نمرات هر ۳ سال متوسطه اول بستگی دارد. با کسب حدنصاب نمره، دانش آموزان میتوانند به راحتی در مدارس غیر دولتی و دولتی در صورت وجود ظرفیت ثبت نام کنند.
نمره آزمون انتخاب رشته برای هدایت تحصیلی پایه نهم در معدل کل دانش آموزان ندارد. این نمره مانند امتحانات شهریور محاسبه و در کارنامه و فرم های هدایت تحصیلی ثبت می شود. این نمره تنها برای انجام هدایت تحصیلی استفاده میشود. مدیران هر مدرسه برگه های انتخاب رشته مجدد را در اختیار محصلان قرار میدهند. این فرآیند توسط اداره آموزش و پرورش محل، تایید شود. دانش آموزان میتوانند بعد از اعلام نتایج این آزمون مجدد، اقدام به انتخاب رشته کنند.
آیا امکان تغییر رشته بعد از هدایت تحصیلی وجود دارد؟
درصورتی که یک دانش آموز پس از ورود به هر یک از رشته ها، نتواند به تحصیل خود ادامه دهد، باید از طریق مراجعه به مدیر یا مشاور مدرسه فرم تغییر رشته را دریافت و تکمیل کند. درصورتی که دانش آموزان پس از شرکت در امتحانات خرداد و شهریور حدنصاب نمره را در رشته جدید خود دریافت کند، میتواند با قبولی در دروس مرتبط دیگر شاخه ها یعنی نظری، فنی حرفهای و کار و دانش وارد رشته دیگری شود.
درصورتی که هر یک از دانش آموزان بخواهد که در پایه یازدهم رشته جدیدی را انتخاب کند، تنها قادر خواهد بود که در همان شاخه انتخاب رشته کند چرا که باید برای گرفتن مدرک دیپلم در یک شاخه، درس های آن پایه را پاس کرده باشد.
جمع بندی
هدایت تحصیلی پایه نهم در آینده تحصیلی و شغلی همه دانش آموزان تاثیر بسزایی دارد. تمام مراحل و نکات ذکر شده در این مقاله کمک شایانی به همه دانش آموزان خواهد در انتخاب رشته نهایی خود خواهد کرد. برای راهنمایی های بیشتر توصیه میشود که به یک مشاور تحصیلی حرفه ای مراجعه کنید.